اندومتریوز روده‌ای
غده‌های پاراتیروئید معمولاً چهار عدد هستند و در پشت غده تیروئید، در ناحیه گردن قرار دارند. اندازه هرکدام از این غده‌ها تقریباً به بزرگی یک دانه نخود است، اما نقشی اساسی در تنظیم سطح کلسیم و فسفات خون دارند. کلسیم برای حفظ استحکام استخوان‌ها، انقباض عضلات (از جمله عضلات قلب)، و عملکرد درست سیستم عصبی حیاتی است. اینجاست که هورمون پاراتیروئید یا PTH وارد عمل می‌شود تا تعادل را در بدن حفظ کند.
پزشک:
دکتر علی یمینیعلائم اندومتریوز روده‌ای
این علائم می‌توانند تأثیر شدیدی بر کیفیت زندگی فرد بگذارند. نکته مهم این است که بسیاری از علائم اندومتریوز روده‌ای مانند درد شکم، نفخ، یبوست یا اسهال شبیه سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا دیگر بیماری‌های روده‌ای هستند. به همین دلیل تشخیص ممکن است به تأخیر بیافتد. در زنان جوانی که این مشکلات را به‌طور مزمن تجربه می‌کنند، باید به ارتباط آن با سیکل قاعدگی توجه کرد؛ چرا که وجود الگوی دوره‌ای می‌تواند اندومتریوز روده‌ای را از مشکلات گوارشی ساده متمایز کند. اگر اندومتریوز روده‌ای در بررسی‌های تشخیصی نادیده گرفته شود، ممکن است بیمار مدت‌ها با تشخیص‌های اشتباه مانند کولیت یا IBS درمان شود و درمان اصلی به تعویق بیافتد.
درمان دارویی (مانند درمان‌های هورمونی) معمولاً خط اول کنترل علائم اندومتریوز است و می‌تواند درد و علائم را تا حدی تسکین دهد. اما درمان دارویی برای درگیری روده‌ای اغلب نقش کنترلی موقت دارد و درمان قطعی به‌شمار نمی‌رود. در صورتی که ضایعات اندومتریوز روده‌ای باعث تنگی قابل توجه روده یا انسداد شده باشند، یا علائم بیمار با درمان دارویی بهبود نیابد، معمولاً نیاز به مداخله جراحی خواهد بود.
روش‌های جراحی برای درمان اندومتریوز روده‌ای
جراحی اندومتریوز روده‌ای یک حوزه تخصصی است و بسته به وسعت و عمق ضایعات از روش‌های متفاوتی استفاده می‌شود. امروزه بیشتر جراحی‌های اندومتریوز روده‌ای به شکل کم‌تهاجمی (مینیمال اینویزیو) انجام می‌شود، یعنی به‌جای شکاف بزرگ در شکم، از جراحی لاپاراسکوپی یا حتی جراحی رباتیک استفاده می‌کنند. جراحی لاپاراسکوپی با ایجاد چند برش کوچک و کمک دوربین انجام می‌شود که دوره بهبودی کوتاه‌تر و عوارض کمتری نسبت به جراحی باز دارد. در موارد پیچیده‌تر، جراحی رباتیک (به کمک ربات‌های جراح) می‌تواند دقت عمل را بالا ببرد.
چند روش اصلی جراحی برای خارج کردن ضایعات اندومتریوز از روده وجود دارد که بر حسب اندازه و عمق ضایعه انتخاب می‌شوند:
– تکنیک شیوینگ (Shaving): در این روش ضایعه‌ی اندومتریوزی که روی جدار خارجی روده قرار دارد، به صورت سطحی تراشیده و برداشته می‌شود بدون اینکه تمام لایه‌های دیواره روده بریده شود. این روش کم‌تهاجمی‌ترین نوع جراحی روده‌ای است و مزیت آن حفظ تمامیت روده و کاهش عوارض جدی مثل نشت روده است. شیوینگ برای ضایعات کوچک و سطحی مناسب است و زمان بهبودی بیمار کوتاه‌تر خواهد بود. با این حال، اگر ضایعه عمقی باشد ممکن است قسمتی از آن در دیواره روده باقی بماند و احتمال عود بیماری بیشتر از روش‌های تهاجمی‌تر است.
خارج‌سازی دیسکی ضایعه (دیسککتومی): در این روش یک قطعه دایره‌ای‌شکل از دیواره روده که حاوی ضایعه اندومتریوز است به طور کامل خارج می‌شود. این تکنیک برای ضایعات عمقی منفرد با اندازه متوسط (معمولاً بین ۱ تا ۳ سانتی‌متر) به کار می‌رود. پس از برداشتن ضایعه به شکل یک «دیسک»، لبه‌های سوراخ ایجادشده در دیواره روده مجدداً به هم دوخته می‌شود. دیسککتومی یک روش بینابینی محسوب می‌شود؛ به این معنا که تهاجمی‌تر از شیوینگ است (زیرا تمام لایه‌های دیواره روده در محل ضایعه برداشته می‌شود)، اما بر خلاف رزکسیون کامل روده، طول زیادی از روده برداشته نمی‌شود.
رزکسیون سگمنتال روده (بخش‌برداری از روده): در ضایعات بزرگ‌تر و گسترده‌تر، برداشتن قسمتی از روده که درگیر اندومتریوز است ضروری می‌شود. در این روش که تهاجمی‌ترین گزینه محسوب می‌گردد، یک سگمنت (بخش) کامل از روده شامل ضایعه اندومتریوز بریده و از بدن خارج می‌شود و سپس دو سر سالم روده به هم وصل (آناستوموز) می‌گردد. معمولاً اگر ضایعه اندومتریوز بزرگ‌تر از ~۳ سانتی‌متر باشد یا چندین نقطه نزدیک به هم از روده درگیر باشند، جراح رزکسیون سگمنتال را انتخاب می‌کند.
انتخاب روش جراحی مناسب بسیار وابسته به شرایط بیمار است؛ جراح بر اساس اندازه و عمق ضایعه در تصویربرداری و اینکه چه مقدار از محیط روده را تنگ کرده است، تصمیم‌گیری می‌کند. به طور کلی رویکرد این است که تا حد امکان از روش‌های محافظه‌کارانه (مانند شیوینگ یا دیسککتومی) استفاده شود تا عوارض کمتر و باروری آینده بیمار حفظ شود، و تنها در موارد شدید از رزکسیون گسترده بهره گرفته شود.
تحقیقات جدید حاکی از آن است که هورمون PTH ممکن است نقش‌هایی فراتر از تنظیم کلسیم ایفا کند؛ از جمله تأثیر بر سلامت قلب، عروق و حتی متابولیسم قند. این یافته‌ها هنوز در مرحله مطالعه هستند، اما می‌توانند در آینده مسیرهای درمانی جدیدی را معرفی کنند.
جمع‌بندی و توصیه نهایی
مدیریت اندومتریوز روده‌ای نیازمند رویکرد چندتخصصی است. به دلیل درگیری همزمان سیستم تولیدمثل و دستگاه گوارش، معمولاً همکاری نزدیک بین جراح زنان و متخصص جراحی کولورکتال برای برنامه‌ریزی درمان بهینه ضروری است. چنین رویکردی باعث می‌شود که هم ضایعات اندومتریوز به‌طور کامل برداشته شوند و هم عملکرد روده و سایر اعضا تا حد امکان حفظ گردد. با آگاهی از علائم این بیماری و در صورت لزوم انجام جراحی توسط تیم مجرب، بیماران می‌توانند امیدوار باشند که از درد و مشکلات گوارشی رهایی یافته و زندگی با کیفیت‌تری را تجربه کنند.
پاسخگوی سوالات و نظرات شما در سایت به صورت حضوری و مجازی از طریق راه های ارتباطی هستم.
