روش‌های پیشگیری از سرطان: آنچه همه باید بدانند
سرطان یکی از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر در جهان است، اما خبر خوب این است که بسیاری از سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند. طبق مطالعات انجام شده، حدود ۵۰ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان در مردان و ۳۶ درصد در زنان با اصلاح عوامل خطر رفتاری، محیطی و متابولیک قابل پیشگیری هستند. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با روش‌های علمی و موثر روش‌های پیشگیری از سرطان آشنا شوید.
۱. پرهیز از دخانیات
مصرف دخانیات مهم‌ترین عامل قابل پیشگیری سرطان است و حدود ۲۱ درصد از کل مرگ‌های ناشی از سرطان در جهان و ۳۰ درصد در ایالات متحده را تشکیل می‌دهد. افراد سیگاری به طور متوسط ۱۳ سال زودتر از افراد غیرسیگاری فوت می‌کنند.
سیگار قوی‌ترین عامل خطر برای سرطان ریه است و خطر ابتلا را ۱۰ تا ۲۰ برابر افزایش می‌دهد. علاوه بر این، سیگار کشیدن در ایجاد سرطان‌های دهان، حفره بینی، سینوس‌های پارانازال، حنجره، مری، پانکراس، کبد، معده، دهانه رحم، کلیه، روده بزرگ و مثانه نقش دارد.
خبر خوب: ترک سیگار حتی پس از سال‌ها مصرف، فواید سلامتی قابل توجهی دارد و می‌تواند خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌های مرتبط با دخانیات را کاهش دهد.
۲. فعالیت بدنی منظم
کم‌تحرکی با افزایش خطر سرطان همراه است و تخمین زده می‌شود که حدود ۳ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان به سبک زندگی کم‌تحرک مربوط می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد فعالیت بدنی منظم خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها را کاهش می‌دهد، از جمله:
- ۱۶ درصد کاهش خطر سرطان روده بزرگ
- ۱۰ درصد کاهش خطر سرطان پستان
- ۱۳ درصد کاهش خطر سرطان مثانه
- ۲۱ درصد کاهش خطر سرطان رحم
- ۴۲ درصد کاهش خطر سرطان مری
- ۲۳ درصد کاهش خطر سرطان کلیه
- ۲۲ درصد کاهش خطر سرطان معده
توصیه عملی: روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط مانند پیاده‌روی سریع داشته باشید و تلاش کنید در طول روز زمان نشستن خود را کاهش دهید.
۳. حفظ وزن سالم
اضافه وزن و چاقی با افزایش خطر ۱۳ نوع سرطان همراه است. کاهش وزن، چه از طریق جراحی چاقی و چه از طریق تغییرات سبک زندگی، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.
مطالعات نشان می‌دهد جراحی چاقی با کاهش ۶۰ درصدی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان و کاهش ۳۳ درصدی خطر کلی سرطان همراه است. بیشترین کاهش خطر در سرطان‌های روده بزرگ، پستان در زنان یائسه، رحم و پانکراس مشاهده شده است.
حتی کاهش وزن غیرجراحی نیز می‌تواند خطر سرطان را کاهش دهد. برای مثال، کاهش وزن عمدی و پایدار می‌تواند خطر سرطان پستان را در زنانی که از هورمون‌درمانی یائسگی استفاده نکرده‌اند، کاهش دهد.
۴. تغذیه سالم
الگوهای غذایی خاص می‌توانند خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را کاهش دهند. رژیم غذایی سالم شامل:
- میوه‌ها و سبزیجات متنوع: به‌ویژه سبزیجات تیره، قرمز و نارنجی، حبوبات غنی از فیبر و سایر انواع
- غلات کامل: مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و جو
- محدود کردن یا حذف گوشت قرمز و فرآوری شده: مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده با افزایش خطر سرطان روده بزرگ و سرطان پیشرفته پروستات همراه است
- محدود کردن نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای فرآوری شده: غذاهای فرآوری شده مانند نان‌های بسته‌بندی شده، میان‌وعده‌های بسته‌بندی، نوشابه‌ها و غذاهای منجمد با افزایش بیش از ۱۰ درصدی خطر انواع سرطان‌ها همراه هستند
نکته مهم درباره فیبر: مصرف فیبر با کاهش خطر سرطان روده بزرگ همراه است. مطالعات نشان می‌دهد افزایش ۱۰ گرم مصرف روزانه فیبر با کاهش ۹ درصدی خطر سرطان روده بزرگ همراه است.
۵. محدود کردن مصرف الکل
مصرف الکل خطر انواع مختلف سرطان را افزایش می‌دهد، از جمله سرطان‌های دهان، حنجره، مری، کبد، روده بزرگ، پستان و معده. هیچ میزان ایمنی برای مصرف الکل در رابطه با سرطان وجود ندارد و خطر با افزایش مصرف، بیشتر می‌شود.
۶. محافظت در برابر عفونت‌ها
حدود ۱۳ درصد از کل سرطان‌های جدید در جهان ناشی از عفونت‌ها هستند. برخی از مهم‌ترین عفونت‌های مرتبط با سرطان عبارتند از:
- ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): مرتبط با سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های ناحیه تناسلی و همچنین سرطان‌های سلول سنگفرشی سر و گردن
- ویروس هپاتیت B و C: مرتبط با سرطان کبد
- HIV: مرتبط با سارکوم کاپوزی و لنفوم غیرهوچکین
- هلیکوباکتر پیلوری: مرتبط با سرطان معده
اقدامات پیشگیرانه:
- واکسیناسیون HPV برای همه کودکان و جوانان
- واکسیناسیون هپاتیت B برای افراد در معرض خطر
- غربالگری هپاتیت C برای همه بزرگسالان ۱۸ تا ۷۹ ساله
- استفاده از روش‌های ایمن جنسی
۷. محافظت در برابر نور خورشید
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش عامل اصلی سرطان‌های پوست ملانومی و غیرملانومی است.
توصیه‌های محافظتی:
- محدود کردن زمان حضور در آفتاب، به‌ویژه بین ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر
- استفاده از کلاه، عینک آفتابی و لباس‌های محافظ
- استفاده از ضد آفتاب با SPF ۳۰ یا بالاتر
- اجتناب از استفاده از سولاریوم و تخت‌های برنزه کننده
۸. آزمایش‌های غربالگری منظم
غربالگری می‌تواند ناهنجاری‌ها را قبل از اینکه از نظر بالینی آشکار شوند، تشخیص دهد و امکان مداخله قبل از ایجاد سرطان یا در مراحل اولیه آن را فراهم می‌کند.
غربالگری‌های توصیه شده:
- سرطان پستان
- سرطان دهانه رحم
- سرطان روده بزرگ
- سرطان ریه (برای افراد با سابقه سیگار کشیدن)
نقش مکمل‌ها در پیشگیری از سرطان
اکثر مطالعات نشان نداده‌اند که مصرف مکمل‌های ویتامینی و معدنی خطر سرطان را کاهش می‌دهد. در واقع، برخی مطالعات نشان می‌دهند که مکمل‌های خاص ممکن است خطر سرطان را افزایش دهند.
توصیه: به جای مصرف مکمل‌ها، از یک رژیم غذایی متعادل و سالم برای تأمین نیازهای تغذیه‌ای خود استفاده کنید.
شیمی‌درمانی پیشگیرانه
آسپرین و سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند خطر پولیپ‌های آدنوماتوز و سرطان روده بزرگ را کاهش دهند. در بیماران پرخطر مبتلا به سندرم لینچ، مصرف ۶۰۰ میلی‌گرم آسپرین در روز خطر سرطان روده بزرگ را ۶۰ درصد کاهش می‌دهد.
با این حال، مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک باشد زیرا می‌توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند.
نتیجه‌گیری
پیشگیری از سرطان با تغییرات ساده در سبک زندگی امکان‌پذیر است. با پیروی از توصیه‌های ارائه شده در این مقاله، می‌توانید خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌های شایع را کاهش دهید:
- از دخانیات پرهیز کنید
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید
- وزن سالم خود را حفظ کنید
- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید
- مصرف الکل را محدود یا حذف کنید
- در برابر عفونت‌ها محافظت کنید
- از پوست خود در برابر نور خورشید محافظت کنید
- آزمایش‌های غربالگری توصیه شده را انجام دهید
به یاد داشته باشید که هرگز برای تغییر دیر نیست. حتی تغییرات کوچک در سبک زندگی می‌تواند تأثیر بزرگی بر سلامت شما داشته باشد. با پزشک خود درباره ارزیابی خطر فردی و برنامه پیشگیری از سرطان متناسب با نیازهای خود مشورت کنید.
