تصویربرداری در بیماری‌های تیروئید
بیماری‌های تیروئید، از جمله گره‌های تیروئیدی، سرطان تیروئید و التهاب تیروئید شایع‌ترین اختلالات غدد درون‌ریز هستند. تصویربرداری تیروئید نقش کلیدی در تشخیص و مدیریت این بیماری‌ها قبل و بعد از عمل جراحی دارد.
روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی تیروئید، اسکن هسته‌ای، توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، و پت‌اسکن اطلاعات ارزشمندی درباره ساختار و عملکرد تیروئید ارائه می‌دهند. این مقاله به بررسی این روش‌ها، کاربردها، مزایا و محدودیت‌های آن‌ها می‌پردازد.
روش‌های تصویربرداری قبل از عمل تیروئید
1. سونوگرافی تیروئید:
استاندارد طلایی تشخیص
سونوگرافی تیروئید به دلیل دقت بالا، ایمنی و عدم استفاده از اشعه یونیزان، روش اولیه برای ارزیابی گره‌های تیروئیدی است. این روش تصاویر با شفافیت بالا از تیروئید و غدد لنفاوی گردنی ارائه می‌دهد.
کاربردهای سونوگرافی قبل از عمل:
تشخیص گره‌های تیروئیدی: ارزیابی تعداد، اندازه و ویژگی‌های گره‌ها (جامد یا کیستیک). ویژگی‌های بدخیمی شامل میکروکلسیفیکاسیون، حاشیه نامنظم و هیپواکوئیک بودن است.
ارزیابی غدد لنفاوی: شناسایی متاستازهای غدد لنفاوی در سرطان تیروئید، به‌ویژه کارسینوم پاپیلری (PTC).هدایت بیوپسی (FNA): افزایش دقت آسپیراسیون با سوزن نازک برای گره‌های کوچک یا غیرقابل لمس.
مزایا:
- غیرتهاجمی، ایمن برای زنان باردار.
- قابلیت تصویربرداری در زمان کم و از زوایای مختلف.
- استفاده از داپلر رنگی برای بررسی عروق گره‌ها.
محدودیت‌ها:
- وابستگی به مهارت فرد انجام دهنده.
- عدم نفوذ به ساختارهای عمیق مانند قفسه سینه.
2. اسکن هسته‌ای: ارزیابی عملکرد تیروئید
اسکن هسته‌ای با ایزوتوپ‌های ید-123 یا ید-131 برای بررسی عملکرد تیروئید و گره‌های فعال (گرم) یا غیرفعال (سرد) استفاده می‌شود.
کاربردها:
گره‌های تیروئیدی در TSH پایین: شناسایی گره‌های پرکار که معمولاً خوش‌خیم هستند. گره‌های سرد نیاز به بررسی با FNA دارند.
تشخیص متاستاز: شناسایی ضایعات دور دست در سرطان تیروئید پیشرفته.
مزایا:
- ارائه اطلاعات عملکردی.
- تشخیص متاستازهای دوردست.
محدودیت‌ها:
- رزولوشن پایین.
- قرار گرفتن در معرض اشعه.
3. CT و MRI: ارزیابی ساختارهای مجاور
CT و MRI به‌صورت انتخابی برای موارد پیچیده استفاده می‌شوند.
کاربردها:
- گواتر خلف جناغی: بررسی گواترهای بزرگ که راه‌های هوایی یا مری را فشرده می‌کنند.
- تهاجم به ساختارهای مجاور: شناسایی تهاجم سرطان به نای، مری، یا عروق گردنی.
- متاستازهای ریوی: CT قفسه سینه برای بیماران با سرطان پیشرفته.
مزایا:
- جزئیات آناتومیکی دقیق.
- ارزیابی گسترش بیماری.
محدودیت‌ها:
- هزینه بالا و نیاز به کنتراست.
- اشعه در CT.
4. پت‌اسکن: شناسایی گره‌های بدخیم
پت‌اسکن برای گره‌های اتفاقی یا سرطان‌های پیشرفته کاربرد دارد.
کاربردها:
- گره‌های اتفاقی: گره‌های با جذب بالا احتمال بدخیمی بالایی دارند.
- متاستازهای دوردست: شناسایی ضایعات در سرطان‌های تهاجمی.
مزایا:
- حساسیت بالا برای ضایعات متابولیکی.
- کاربرد در سرطان‌های غیرحساس به ید.
محدودیت‌ها:
- هزینه بالا و دسترسی محدود.
روش‌های تصویربرداری پس از عمل تیروئید
پس از تیروئیدکتومی، تصویربرداری برای شناسایی باقی‌مانده بافت، عود بیماری، یا متاستاز ضروری است.
1. سونوگرافی گردن: پیگیری اولیه
سونوگرافی گردن ابزار اصلی برای پیگیری پس از جراحی است.
کاربردها:
بقایای بافت تیروئید: شناسایی بافت باقی‌مانده برای برنامه‌ریزی درمان با ید رادیواکتیو (RAI).
تشخیص عود: شناسایی گره‌های لنفاوی مشکوک یا عود در بستر تیروئید.
نظارت طولانی‌مدت: پیگیری دوره‌ای در سرطان تیروئید تمایزیافته (DTC).
مزایا:
حساسیت بالا برای ضایعات کوچک.
هدایت FNA برای ضایعات مشکوک.
محدودیت‌ها:
چالش در تفسیر بافت اسکار پس از جراحی.
2. اسکن کل بدن با ید-131: تشخیص متاستاز
اسکن 131I برای ارزیابی بیماران با DTC استفاده می‌شود.
کاربردها:
- بقایای تیروئید: شناسایی بافت باقی‌مانده پس از جراحی.
- متاستازهای دوردست: تشخیص ضایعات در ریه یا استخوان.
- ارزیابی درمان RAI: بررسی اثربخشی درمان.
مزایا:
- اختصاصیت بالا برای بافت‌های تیروئیدی.
- تشخیص متاستازهای دوردست.
محدودیت‌ها:
- نیاز به آماده‌سازی بیمار (قطع هورمون یا rhTSH).
- رزولوشن پایین.
3. CT و MRI: موارد پیشرفته
این روش‌ها در بیماران با سرطان غیرحساس به ید استفاده می‌شوند.
کاربردها:
- عود غیرحساس به ید: شناسایی عود در کارسینوم مدولری یا آناپلاستیک.
- تهاجم به ساختارهای مجاور: ارزیابی گسترش بیماری.
مزایا:
- جزئیات آناتومیکی دقیق.
- کاربرد در بیماری‌های پیشرفته.
محدودیت‌ها:
- هزینه بالا.
4. پت‌اسکن: پیگیری سرطان‌های مقاوم
پت‌اسکن در بیماران با تیروگلوبولین بالا و اسکن 131I منفی کاربرد دارد.
کاربردها:
- عود با Tg بالا: شناسایی ضایعات عودکننده یا متاستاتیک.
- سرطان‌های تهاجمی: ارزیابی کارسینوم مدولری یا آناپلاستیک.
مزایا:
- حساسیت بالا برای ضایعات متابولیکی.
- کاربرد در بیماری‌های مقاوم.
محدودیت‌ها:
- هزینه و دسترسی محدود.
تصویربرداری تیروئید قبل و بعد از عمل جراحی برای تشخیص و مدیریت بیماری‌های تیروئید حیاتی است. سونوگرافی تیروئید به دلیل دقت و ایمنی، روش اصلی در ارزیابی اولیه و پیگیری است. اسکن هسته‌ای برای تشخیص متاستاز و ارزیابی درمان ید رادیواکتیو ضروری است. CT، MRI، و پت‌اسکن در موارد پیچیده یا پیشرفته کاربرد دارند. انتخاب روش مناسب باید بر اساس وضعیت بالینی بیمار، نوع بیماری، و اهداف تشخیصی انجام شود. پیشرفت‌هایی مانند الاستوگرافی و تست‌های مولکولی نویدبخش بهبود دقت تشخیصی و کاهش مداخلات غیرضروری هستند.
لطفا قیمت های تصویربرداری در بیماری‌های تیروئید بهمون اطلاع بدید